شناسنامه جلسه
- عنوان جلسه: جلسه سیزدهم – احسان و نیکوکاری ، فرصت ساختن خانه آخرت (۲)
- ابزارهای کمک آموزشی: جزوه آموزشی
- زمان تقریبی: 30 دقیقه
- کارگاه: کارگاه اخلاق اجتماعی نوجوان صالح
.
جلسه سیزدهم – احسان و نیکوکاری، فرصت ساختن خانه آخرت (۲)
.
مادر به او گفت: ابراهیم، سرما تو را اذیت نمی کند؟
گفت: نه مادر، هوا خیلی سرد نیست.
هوا خیلی سرد بود، ولی نمی خواست ما را توی خرج بیاندازد.
دلم نیامد؛ همان روز رفتم و برایش یک کلاه خریدم. صبح فردا، کلاه را به سر کرد و رفت. ظهر که برگشت، بدون کلاه بود!
گفتم: کلاهت کو؟ گفت: اگر بگویم، دعوایم نمی کنی؟ گفتم: نه مادر؛ مگر چه کارش کردی؟
گفت: یکی از بچه های مدرسه مان با دمپایی می آید؛ امروز سرما خورده بود؛ دیدم کلاه برای اون واجب تر است. (از خاطرات نوجوانی شهید ابراهیم امیر عباسی)
گستره میدان خدمت
نوجوان گرامی؛ ما وقتی بدانیم طرف حسابمان، پروردگار کریم است؛ در زمینه احسان و خدمت، با انگیزه بیشتری قدم برمی داریم. نکته جالب توجه این است که خداوند، حتّی به نیّت خیر هم پاداش می دهد. ازاین رو، بهتر است پیوسته در اندیشه خیررسانی به دیگران باشیم.
در حدیثی از حضرت رضا (ع) روایت است:
«روز قیامت، مؤمن را در پیشگاه خدا نگه می دارند تا از او حساب بکشند، عهده دار حسابرسی، خداست. پرونده عملش را بر او عرضه می کنند. با اولین نگاهی که به گناهانش می افکند، رنگش از چهره می پرد و به لرزه می افتد، آنگه حسناتش را می بیند و شادمان می شود و چشمش روشـن می گردد. وقتی به پاداش های الهی چشم می دوزد، خوشحال تر می شود.
آنگاه خداوند به فرشتگان دستور می دهد: پرونده هایی را بیاورید که مربوط به کارهایی است که انجام نداده است.
آنها را می خوانند.
می گوید: خدایا، به عزّتت سوگند، خودت می دانی که هیچ یک از این کارهای خیر را انجام نداده ام. خداوند می فرماید: درست است و راست می گوئی؛ ولی نیّت انجام آن ها را داشتی، ما هم در پرونده اعمالت نوشتیم. آنگاه بر همان نیّت ها هم پاداشش می دهند».
دامنه احسان به دیگران
نوجوان عزیز، دامنه «صالحات و خیرات» بسی گسترده است. از خدمتِ به ظاهر ناچیز و کوچک هم نباید چشم پوشید، که همان نزد خدای متعال، عظیم است.
حضرت رسول (ص) می فرماید:
مَنْ اماطَ اذیً عن طریقِ المسلمینَ کُتِبَ لَهُ حَسَنةٌ وَ مَنْ تُقبِلَتْ لَهُ حَسَنةٌ دَخَل الجَّنَة؛
و هر کس یک کار نیک از او قبول شود، به بهشت می رود.
این حدیث نیز، به گونه دیگری، گستره خدمت رسانی و صدقات و خیرات را نشان می دهد.
ازاین رو برای هر کس امکان خوشه چینی از خرمن نیکی ها وجود دارد؛ حتّی با برداشتن سنگی از سر راه، یا خاری از مسیر روندگان، یا غمی از دلی اندوهگین، یا باری از دوش مستمند و ناتوان.
نوجوان صالح در خدمت و نیکوکاری با دیگران رقابت می نماید، و در دفتر خدا، سعی می کند امتیاز بیشتری برای خود ثبت کنند.
ابن مهران گفت: نزد امام حسن (ع) نشسته بودم که مردی آمد و گفت: ای فرزند پیامبر(ص) فلان شخص از من طلبی دارد؛ ولی من پولی ندارم، برای همین او می خواهد مرا زندانی کند. امام فرمود: در حال حاضر مالی ندارم که بدهی تو را بدهم. او عرض کرد: پس شما کاری کنید که او مرا زندانی نکند. امام در حالی که در مسجد مشغول عبادت (اعتکاف) بود، کفش های خود را به پا کرد. من گفتم ای فرزند رسول خدا، مگر فراموش کردید که در حال اعتکاف هستید؟ (و نباید از مسجد خارج شد) فرمود: فراموش نکرده ام اما از پدرم شنیده ام که رسول الله (ص) می فرمود: کسی که در برآوردن حاجت برادر مسلمان خود بکوشد، مانند کسی است که نه هزار سال، روز و شب را به عبادت مشغول بوده است.
احسان، بی منت در کلام رهبری
مقام معظم رهبری (حفظه الله) در رابطه با احسان می فرمایند: «اینکه دوست داشته باشد او را ستایش کنند، از بهترین فرصت های شیطان است که از آن بهره می برد؛ می آید احسان محسنین را از بین می برد؛ یعنی آن نیکوکاری ها و زیبایی ها و آرایش های معنوی و روحی را از شما سلب می کند… سر مردم منّت نگذارید و بگویید ما این کارها را برای شماها کرده ایم. وظیفه بوده، انجام داده اید. اگر انجام داده باشید، وظیفه تان را انجام داده اید؛ منّتی سر مردم نگذارید… . کارهایی را که انجام داده اید، بزر گنمایی نکنید. گاهی انسان کاری را انجام می دهد، بعد در ستایش آن کار خیلی مبالغه می کند؛ چندین برابر آنچه حقیقت کار است … .
منّت، احسان را باطل می کند و بزرگ نمایی، نور حق را از بین می برد.»
چند نکته مهم:
از مجموع مطالبی که بیان شد، می توان به اهمیت و جایگاه احسان و نیکوکاری و نقش آن در زندگی فردی و اجتماعی، همچنین دنیا و آخرت پی برد؛ چرا که احسان و نیکوکاری، باعث تعدیل ثروت در جامعه شده و نظام طبقاتی را از بین می برد؛ دوستی و صمیمیت را بین افراد جامعه ایجاد نموده و آمرزش گناهان انسان را سبب شده و درنتیجه سعادت و عاقبت به خیری انسان های نیکوکار در دنیا و آخرت را تضمین می نماید و باعث محبوبیت انسان در پیشگاه خداوند رحــمان می گردد. باید توجه داشت که آثار یاد شده در صورتی نصیب انسان خواهد شد که رسیدگی و کمک به انسان های نیازمند برای رضای خداوند و همراه با اخلاص باشد و از ریا و خودنمایی و آزار و اذیت و منّت گذاری جدًا پرهیز شود. خوب است انسان علاوه بر اینکه خودش به محـرومین رســیدگی می کند، اطرافیانش را برای خدمت به نیازمندان تشویق نماید و با یاری آن ها کمک هایی را تهیه و به صورت پنهانی در اختیار فقرا و نیازمندان قرار دهد.
.
پایان جلسه سیزدهم.
فعالیت ۱۳:
