سرفصل های سیر اعتقادی

ضرورت سیر اعتقادی: در بررسی سیره پیامبر اکرم و اهل بیت علیهم السلام مشخص می شود، اهتمام اصلی ایشان بسط توحید و پرداختن به امور اعتقادی مردم بوده است. پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله در زمان و مکانی به پیامبری مبعوث شدند که آسیب های اجتماعی فراوان و بداخلاقی های مردم در اوج بوده است و پرداختن به موضوعاتی مانند رفع فقر ، مبارزه با قومیت گرایی ، ایستادگی در برابر ظلم و تلاش همه جانبه برای رفع این قبیل معضلات اجتماعی می توانست طرفدارانی برای آن حضرت به وجود بیاورد و پذیرش رهبری ایشان را در اقشار مختلف بیافزاید. اما از آنجا که حضرت راه حل بنیادی تمام مشکلات بشر را برگشت به توحید و معضل اصلی مردم را دوری از خداوند متعال می دانند، آسیب های اجتماعی که دردهای روبنایی هستند را ابتدائاً رها و تمام اهتمام خویش را بر دعوت مردم به شناخت حقیقی پروردگار و بسط توحید و زائل نمودن شرک از تمام وجوه زندگی مردم قرار می دهند. امیر المومنین علیه السلام نیز در حدود سیصد خطبه ، بالغ بر هشتصد بار از توحید سخن به میان می آورد. انسانی را در نظر بگیرید که در سر خود تومور سرطانی دارد و این تومور به شدت در حال رشد است و جان او را به خطر انداخته است.

طبیعتا وجود این تومور عوارضی چون سردرد ، تهوع ، ضعف و غیره دارد. طبیبی که بخواهد مرض را اصولی و پایه ای از بین ببرد، اهتمام خویش را برای کنترل و از بین بردن تومور سرطانی به کار می گیرد و از مُسکّن های مقطعی – علی رغم اینکه خوشایند مریض است – فقط در حد ضرورت استفاده می کند. مُسکّن درد مریض را خاموش می کند لیکن این خاموشی فریبنده است ، چرا که اصل مشکل پابرجاست و جان بیمار روز به روز در تهدید بیشتری قرار می گیرد. ریشه گرفتاری های مردم در عصر و دوره ما نیز همین گونه است. در جامعه امروز مشکلات فراوانی وجود دارد و مردم از موضوعات عدیده ای همچون فقر ، گرانی ، بیکاری ، بد حجابی ، معضلات رفتاری ، آسیب های خانوادگی ، پیر شدن نسل ، بزهکاری های اجتماعی ، سوء تدبیر مسئولین و غیره رنج می برند. ریشه تمام این مشکلات، ضعف های اعتقادی و عدم باور به توحید است. اگر باورها و اعتقادات مردم اصلاح شود تمام این مسائل که ریشه در شرک دارد، خود به خود حل می شود. مطابق تعالیم دین اسلام، قبل از هر چیز بایستی اعتقادات و به طریق اولی توحید مورد توجه باشد. طبق نظر بزرگان اگر انسان به توحید حقیقی دست یابد امکان ندارد مشکلی برایش باقی بماند و از سوی دیگر اگر با توحید بیگانه باشد، ممکن نیست مشکلاتش به طور اصولی و همیشگی حل شود.

آنچه شاکله اصلی هویت فرد را تشکیل می دهد، نحوه نگرش او به هستی، شناخت استعدادها و پایبندی به رسالتی است که باید در فرصت کوتاه عمر بر دوش کشد. فلذا آنچه در درجه اول اهداف تربیتی باید قرار بگیرد، ایجاد بنای اعتقادی نسل آینده است. نسلی که طعم حقیقی توحید را در تمامی ابعاد زندگی بچشد، تن به بد اخلاقی و قانون گریزی نمی دهد. اگر تومور سرطانی ریشه کن شود ، تمام عوارض آن خود به خود برطرف می شود. در تربیت اسلامی بایستی برنامه های اصولی در راستای ایجاد زیر ساخت های مستحکم اعتقادی طرح ریزی شود. با توجه به ضرورت پرداختن به مبانی اعتقادی و بالاخص توحید ، سیر اعتقادی رشدآور در جهت رسیدن به معرفت حقیقی شکل گرفته است. معرفت در سه سرفصل «معرفت به جهان هستی» و «معرفت نفس» و «معرفت به خدا» تقسیم بندی می شود. هر چند هدف غایی رسیدن به معرفت الله است لیکن شناخت هستی و انسان مقدمه شناخت مقام ربوبیّت است. در سیر اعتقادی رشدآور سعی می شود با روش های نوین و جذاب و متناسب با ظرفیت مخاطب ، مبانی اعتقادی به طور اصولی و در طی دوره های متوالی و بلند مدت به مُتربّی آموزش داده و در او نهادینه شود. هر یک از سرفصل های سه گانه مشتمل بر کارگاه های متعددی است که رسیدن به سطح اولیه و قابل قبول اعتقادی ، مستلزم گذراندن این دوره ها با حفظ اولویت می باشد. در هر کارگاه اهداف خاص تربیتی – اعتقادی گنجانده شده و این مسئله ضرورت پرداختن به تک تک کارگاه ها (به ترتیب سرفصل و شماره کارگاه) را مشخص می نماید. در هر کارگاه اطلاعات ضروری جهت استفاده مربیان و ارائه به متربّیان در نظر گرفته شده است. بدیهی است مربّی در رابطه با ارائه محتوای دوره ها بایستی مهارت های لازم را کسب نماید تا بتواند زمینه تحقق اهداف اعتقادی را در مُتربّی فراهم سازد. مطالعات جانبی مرتبط با موضوع هر کارگاه توسط مربی می تواند ثمرات برگزاری کارگاه را به طور چشمگیری بیافزاید.